W różnego rodzaju urządzeniach np.: przemysłowych, rehabilitacyjnych, sportowych oraz w prostych konstrukcjach typu: stojaki, statywy, wykorzystuje się połączenie zwane „profil w profilu” (patrz: ilustracja). Jest ono bardzo popularne z wielu powodów, a do najważniejszych z nich należy zaliczyć:
- łatwość wykonania,
- ograniczenie ilości pozycji blokowania jedynie ilością otworów w wewnętrznym profilu (nie dotyczy blokowania pokrętłem/dźwignią),
- krótki czas potrzebny do zmiany pozycji blokowania,
- możliwość przeniesienia bardzo dużych obciążeń, przy zastosowaniu odpowiedniego rozwiązania,
- możliwość szybkiego i całkowitego rozłączenia współpracujących profili,
- stosunkowo niski koszt wykonania.
Blokowanie wewnętrznego profila względem zewnętrznego, można uzyskać na wiele sposobów, ale większość z nich bazuje na wykonaniu wspólnych, przelotowych otworów w ściankach profili. Przyjęcie odpowiedniego rozwiązania jest bardzo istotne, ponieważ to właśnie ono w głównej mierze determinuje parametry techniczne i funkcjonalne.
Poniżej przedstawiono rozwiązania, które umożliwiają blokowanie „profila w profilu” oraz ich główne cechy.
- Trzpienie ustalające – najbardziej popularne rozwiązanie. Montaż odbywa się na ściance profila zewnętrznego poprzez:
- gwintowaną tuleję (np. GN 822),
- gładki otwór centralny (np. GN 607.2),
- dwa gwintowane otwory na śruby mocujące (np. GN 822.9)
- przyspawanie (np. GN 607.4).
Przy zastosowaniu trzpieni ze sworzniem hartowanym, istnieje możliwość przeniesienia bardzo dużych obciążeń.
Ciekawym produktem do tego typu zastosowań, są również trzpienie ustalające z opcją kasowania luzu np. GN 7336.7. Trzpienie te, oprócz zatrzaśnięcia w otworze wewnętrznego profila, pozwalają na dociśnięcie go do przeciwległej ścianki profila zewnętrznego.
- Trzpienie montażowe są rekomendowane do aplikacji, w których występują bardzo duże siły ścinające (nawet do 403 kN, np. dla GN 113.4-20-60). Do ich największych zalet należy zaliczyć brak dodatkowych elementów oraz możliwość zamocowania na specjalnej lince do profila . Przy zastosowaniu trzpieni w wersji z blokadą, nie ma możliwości przypadkowego demontażu.
Trzpienie montażowe dostępne są w następujących opcjach:
- z blokadą, którą zwalniamy po naciśnięciu przycisku w główce trzpienia (np. GN 113.6),
- bez blokady, ale z kulkowym mechanizmem zatrzaskowym – GN 124.2,
- bez blokady, ale z elementem magnetycznym, przytrzymującym trzpień w pozycji przetkniętej – GN 124.1,
- Sworznie GN 2342 są funkcjonalnie bardzo zbliżone do powyższych trzpieni montażowych i są rekomendowane do prostszych aplikacji, dużych obciążeń. Najczęściej stosuje się je w parze z dodatkowym elementem zabezpieczającym np. GN 1024.
- Zatrzaski kulkowe są stosowane w opisywanym rozwiązaniu, gdzie blokowanie/odblokowanie odbywa się po przyłożeniu określonej siły. W związku z powyższym, są one stosowane wyłącznie w aplikacjach, gdzie profile nie przenoszą obciążeń wzdłuż swojej osi. Zatrzask kulkowy mocuje się w wewnętrznym bądź zewnętrznym profilu. Zatrzaski kulkowe dostępne są w wykonaniu gwintowanym lub dedykowane do montażu na wcisk. Wartość siły potrzebnej do zablokowania/odblokowania profili jest uzależniona od siły sprężyny, średnicy kulki oraz tego, jak głęboko blokuje się ona w profilu.
- Pokrętła zaciskowe oraz dźwignie przestawne (męskie) to jedno z najprostszych rozwiązań. Umożliwia płynną regulację bez konieczności wykonywania otworów w profilu wewnętrznym. Wymaga zamocowania (najczęściej poprzez wspawanie) gwintowanej tulei na ścianie zewnętrznego profila. Blokowanie odbywa się poprzez dociśnięcie gwintowanym trzpieniem wewnętrznego profila do zewnętrznego. Jest najczęściej stosowane przy małych obciążeniach w osi profili.
Wadą tego rozwiązania jest rysowanie powierzchni wewnętrznego profila przy dociskaniu.
W celu zminimalizowania uszkodzeń powierzchni, sugeruje się stosowanie pokręteł/dźwigni z poduszką dociskową np. VC.692-SST-p-P, GN 306.
Każdy z powyżej opisanych produktów umożliwia zablokowanie „profila w profilu” i jest dostępny w różnych wykonaniach materiałowych. Od doboru odpowiedniego rozwiązania będzie zależeć żywotność, ergonomia oraz koszt danej aplikacji, więc warto rozważyć dostępne opcje.
Źródło: Elesa+Ganter