Oleje przekładniowe

30 października 2020

1301

Dobierając środek smarny do przekładni mechanicznej uwzględnia się jej typ, ilość obrotów, przenoszony moment obrotowy oraz temperaturę pracy. Należy uwzględnić również rodzaj układu smarowania.

Przekładnie to mechanizmy lub układy maszyn, które przenoszą ruch z elementu o charakterze czynnym (napędowy) na bierny (napędzany). Przekładnia może zmienić parametry ruchu – prędkość i siłę lub moment siły. Dla zapewnienia prawidłowej pracy takiego mechanizmu konieczne jest odpowiednie smarowanie.W tym celu wykorzystuje się oleje do przekładni przemysłowych, smary plastyczne oraz powłoki smarownicze.

Cechy olejów przekładniowych

Dostępne na rynku oleje przekładniowe najczęściej produkuje się z rafinowanych olejów mineralnych. Dla poprawy własności smarnych stosowane są również bezołowiowe dodatki oraz substancje przeciwkorozyjne i podwyższające odporność na utlenianie. Oprócz tego ważne są również dodatki przeciwwapienne i demulgujące.

W procesie produkcji olejów przekładniowych wykorzystuje się nanotechnologię, przez co środek smarny zawiera składniki o nanometrowej skali. Zalety takich olejów to wysoki poziom właściwości adhezyjnych oraz wodoodporność.

W nowoczesnych olejach przekładniowych stawia się na wysoki poziom stabilności termooksydacyjnej, co powoduje zachowanie parametrów również w wysokich temperaturach.

Właściwy wybór oleju

Dobierając oleje przekładniowe uwzględnia się przede wszystkim ich lepkość i jakość. Zazwyczaj zastosowanie znajduje przy tym klasyfikacja jakościowa API (Amerykański Instytut Naftowy), w myśl której uwzględnia się sześć klas oznaczonych literami GL oraz cyframi od 1 do 6. Oleje klasy GL od 1 do 3 znajdują zastosowanie w mechanizmach o stosunkowo niskim poziomie obciążeń. Jednak warto podkreślić, że olejów przekładniowych tego typu używa się bardzo rzadko bowiem w praktyce takie przekładnie sporadycznie znajdują zastosowanie. Najczęściej uwzględnia się oleje klasy GL-4 i GL-5. Z kolei klasa GL-6 przewidziana jest dla olejów o jeszcze lepszych właściwościach. Jednak oleje tego typu jeszcze nie są stosowane.

Nie mniej ważny parametr olejów przekładniowych klasyfikuje je pod względem lepkości. Uwzględniana jest przy tym norma SAE, w której określona lepkość zależy od temperatury. Wynika to z faktu, że olej dla zapewnienia określonych właściwości powinien pracować w określonej temperaturze. Norma uwzględnia więc klasy lepkościowe oznaczane literami SAE oraz liczbami: 70, 75, 80, 85, 90, 110, 140, 190, 250.

Wartości: 70, 75, 80, 85 oznaczają właściwości oleju w niskich temperaturach. Z kolei SAE 70 bardzo często stosuje się np. w warunkach arktycznych. Oleje oznaczone jako SAE 85 używane są podczas zimy w krajach o łagodnych klimacie. Pozostałe liczby określają właściwości olejów w dodatnich temperaturach, z tym, że oleje SAE 250 stosuje się w klimacie wyjątkowo gorącym. Jednak oleje tego typu są rzadko spotykane.

Oznaczenie zimowe zgodnie z normą SAE odnosi się do minimalnej lepkości kinematycznej oleju w 100°C oraz maksymalnej temperatury, w której lepkość dynamiczna oleju wynosi 150 000 mPas.

Wybierając olej przekładniowy należy wziąć pod uwagę warunki użytkowania maszyny. Chodzi tutaj o ewentualne wystąpienie wysokich lub niskich temperatur. Nie mniej ważny jest wpływ warunków zewnętrznych w postaci kurzu, wody niskich temperatur i wilgoci.

W przypadku gdy dobierany jest olej inny niż wcześniej używany to trzeba wziąć pod uwagę przede wszystkim zalecenia producenta maszyny. To właśnie producent określa charakterystyki dla środka smarnego. Stąd też porównuje się wymaganiami producenta przekładni z parametrami wynikającymi z karty katalogowej środka smarnego. Oprócz tego uwzględnia się szereg czynników konstrukcyjnych i eksploatacyjnych takich jak prędkość obrotowa typ przekładni, stopień redukcji, powierzchnia styków zębów, przenoszona moc, temperatura pracy (najniższa i najwyższa) sposób smarowania oraz charakterystyka przenoszonych obciążeń.

Praktyki eksploatacyjne

O tym jak często należy wymieniać olej przekładniowy decydują przede wszystkim warunki pracy maszyny. W praktyce jeżeli przekładnia pracuje przy umiarkowanych obciążeniach i warunkach to wymienia się go nie rzadziej niż raz w roku. W skrajnie trudnych warunkach olej może być wymieniany nawet raz w miesiącu. Określając częstotliwość wymian należy stosować się do wymagań producenta przekładni. Wymianę środka smarnego bardzo często poprzedza jego analiza.

Oceniając stan oleju przekładniowego analizuje się jego wygląd i zapach, zmianę lepkości w 40°C (%), zawartość wody (%objętości), cząsteczki nierozpuszczalne w pentanie(%masy) oraz stężenie EP/dodatków przeciw zużyciowych (% w stosunku do oleju świeżego).

Jako głównych graczy na rynku olejów należy wymienić przede wszystkim firmę Orlen Oil i Lotos Oil. Szacują się, że ich produkty stanowią ok. 70 % rynku. Na pozostałą część rynku składają się producenci m. in. tacy jak Castrol, Mobil czy Statoil.

Komentarz eksperta

Niewątpliwie, odpowiednio dobrany olej przekładniowy jest wartością dodaną do przekładni i stanowi integralną część technologii. Dedykowane rozwiązania firmy Klüber Lubrication w tym zakresie pomagają osiągnąć cele związane z wyższymi dochodami oraz korzystnym wpływem na środowisko. Nasze specjalne oleje przekładniowe zapewniają długie okresy pomiędzy serwisami, a nawet dożywotnie użytkowanie, wysoką wydajność i trwałą ochronę podzespołów, również w przypadku ograniczeń wydajności przekładni. Nasi specjaliści polecą Państwu optymalny olej dla Państwa wymagań. Wspólnie możemy obniżyć koszty konserwacji, zużycie energii i emisję CO₂. Wielu producentów i operatorów przekładni wybrało mineralne i syntetyczne oleje przekładniowe firmy Klüber Lubrication, dzięki naszemu kompleksowemu podejściu. Połączyliśmy wymagania dzisiejszej techniki napędowej w całościowe podejście o nazwie KlüberComp Lube Technology, które obejmuje cztery ważne aspekty: komponenty, skład, kompetencje i konkurencyjność.

Skuteczność naszych wysokowydajnych olejów przekładniowych została wielokrotnie udowodniona. Szczególnie poliglikolowe oleje przekładniowe umożliwiają znaczne zmniejszenie zużycia i osiągnięcie lepszej wydajności przekładni ślimakowych, dzięki czemu specyfikacje czasów wymian producenta są często znacznie przekraczane.O tym, który syntetyczny olej przekładniowy najlepiej nadaje się do przezbrajania, nie powinien decydować sam użytkownik końcowy, lecz zawsze należy to uzgodnić z producentem przekładni i/lub wyposażenia. Kluczowe jest natomiast fachowe doradztwo i współpraca pomiędzy zakładem, a specjalistami w dziedzinie środków smarnych. Nasi specjaliści z Klüber Lubrication są zawsze gotowi, by porozmawiać z Państwem na temat olejów do przekładni, zastosowań i nie tylko, oraz udzielić specjalistycznej porady.